ميان‌وعده‌ها و دندان کودکان

دندان و تغذيه، ارتباط تنگاتنگي با هم دارند و علاوه بر تاثير نوع تغذيه بر رشد و تکامل دندان، بر ميزان پوسيدگي و سلامت دندان و حفره دهان نيز تاثير مي‌گذارد. يکي از انواع مواد غذايي، ميان‌وعده‌هاست که والدين کمتر روي آن حساب مي‌کنند و بهتر است درباره آن و تاثير آنها بر دندان بيشتر بدانيد.
دندان‌هاي سالم، استخوان‌هايي سالم و قوي و پوستي باطراوت براي هر کودکي لازم است و براي رسيدن به آن بايد کودکان تغذيه‌اي مناسب و خوب داشته باشند. کودکان معده‌هايي کوچک دارند و زود سير مي‌شوند. به همين دليل در وعده‌هاي غذايي ممکن است نتوانند به قدر کافي غذا بخورند. از اين رو خوردن ميان‌وعده براي کودکان امري اجتناب‌ناپذير به نظر مي‌رسد. اين امر به خصوص در فصل مدرسه براي کودکان بسيار بااهميت است.
کودکان ساعت‌هاي طولاني از روز را در مدرسه مي‌گذرانند و در آنجا فعاليت‌هاي جسمي و ذهني زيادي دارند. پس لازم است که در طول اين ساعات، تغذيه مناسبي داشته باشند. کودک هر سن و جنسي که داشته باشد، بايد از ميان‌وعده‌هايي مفيد استفاده کند و قدرت انتخاب داشته باشد. طبيعي است که خريدن يک بسته پفک يا چيپس يا يک قوطي نوشابه، کار بسيار آسان و کم‌خرجي است و کودک را هم راضي نگه مي‌دارد اما اگر به سلامت فرزندان خود اهميت مي‌دهيم بايد به سلامت ميان‌وعده‌هاي غذايي آنها اهميت دهيم. علاوه بر بي‌ارزش و پرکالري بودن اين نوع تنقلات، آنها در لابه‌لاي دندان‌ها گير مي‌کنند و سبب پوسيدگي‌هاي زياد در دندان کودک مي‌شوند. باکتري‌هاي موجود در دهان اين کربوهيدرات‌ها را تبديل به اسيد مي‌کنند و اين اسيد با حمله به ميناي دندان، موجب بروز پوسيدگي در دندان‌ها مي‌شود. تنقلاتي که چسبناک‌تر هستند، به آساني به وسيله بزاق از روي دندان‌ها پاک نمي‌شوند و به همين دليل مدت زمان بيشتري در روي دندان‌ها باقي مي‌مانند و پوسيدگي‌هاي بيشتري را ايجاد مي‌کنند.
اگر والدين هنگام انتخاب خوراکي‌ها يا ميان‌وعده‌هاي غذايي دقت بيشتري به خرج دهند، کودکان نيز از آنها پيروي خواهند کرد. به عنوان مثال، اگر کودک شما ببيند که شما علاقه زيادي به ميوه داريد، او نيز به خوردن ميوه به عنوان يک ميان‌وعده عادت خواهد کرد. پس بايد گفت که در درجه اول والدين بايد روش تغذيه‌اي خود را اصلاح کنند و بعد، نتيجه آن را روي فرزندان خود ببينند. براي خوراکي مدرسه نيز مي‌توان همين گونه عمل کرد. يعني مي‌توان به کودک حق انتخاب داد تا از ميان‌ چند خوراکي مفيد و سالم، يکي از آنها را انتخاب کند. در اين اينجا چند ميان‌وعده غذايي مفيد را براي کودکان مدرسه‌اي نام مي‌بريم. همان‌طور که ذکر شد، ميوه‌ تازه يکي از بهترين و مفيدترين خوراکي‌هايي است که مي‌توان به عنوان خوراکي مدرسه به کودک داد، براي مثال، سيب، موز، پرتقال يا انگور. در هر فصلي مي‌توان ميوه‌هاي تازه و خوبي پيدا کرد که هم خوش‌مزه باشند و هم مفيد.
اغلب کودکان آب‌ميوه را از ميوه تازه بيشتر دوست دارند چون خوش‌مزه‌تر است اما بايد بدانيم که آب‌ميوه، کالري زياد دارد و سبب پوسيدگي دندان‌ها مي‌شود و فيبرهاي ميوه را هم ندارد. به جاي نوشيدن آب ميوه، بهتر است کودک خود را به نوشيدن شير ترغيب کنيد. علاوه بر ميوه‌ها، سبزي‌هاي خام هم مي‌توانند ميان‌وعده‌هاي بسيار خوبي باشند. براي مثال، هويج پوست‌کنده را امتحان کنيد. کودکان از گاززدن به هويج لذت مي‌برند و هيچ آسيب يا ضرري هم متوجه سلامت دندان‌هاي آنها نخواهد بود. پنير نيز يکي از ميان‌وعده‌هاي بسيار خوب و مفيد است. کودک، پنيرهاي تکه‌اي (سه‌گوش) را به آساني مي‌تواند با خود به مدرسه ببرد و به عنوان خوراکي در زنگ‌هاي تفريح بخورد. پنير نه تنها آسيبي به دندان‌ها وارد نمي‌کند بلکه مانع از بروز پوسيدگي نيز مي‌شود. به همين علت خوردن آن بعد از خوراکي‌هاي شيرين يا پوسيدگي‌زا مفيد است. علاوه بر اين، به عنوان يک محصول لبني براي سلامت عمومي بدن کودکان نيز مفيد است. آجيل و غلات کامل را هم مي‌توان به عنوان يک ميان‌وعده سالم نام برد. ساندويچ‌هاي سنتي نان و پنير يا نان و پنير و گردو را بيشتر کودکان دوست دارند. مي‌توان اين ساندويچ‌ها را هر روز با شکل و شمايل جديدي براي کودک درست کرد که او را به خوردن آنها ترغيب کند.

بسيار ايده‌آل است که به کودک بياموزيم بعد از خوردن هر خوراکي، دندان‌هاي خود را مسواک کند اما اين کار به نظر غيرممکن يا حداقل بسيار سخت مي‌آيد که از يک کودک هفت، هشت ساله انتظار داشته باشيم که در مدرسه دو سه بار دندان‌هاي خود را مسواک کند! اما حداقل کاري که مي‌توان انجام داد، اين است که به کودک خود آموزش دهيم تا بعد از خوردن خوراکي (به خصوص خوراکي‌هاي شيرين، نان يا بيسکوييت) دهان خود را با آب بشويد. اين کار مي‌تواند تا حد زيادي محيط دهان وي را تميز کند. کار ديگري که مي‌توان انجام داد، اين است که به کودک خود بياموزيم که در زنگ تفريح اول، ميوه بخورد و خوراکي‌هايي مانند بيسکوييت و يا نان و پنير خود را براي ساعت‌هاي دوم زنگ تفريح بگذارد و بعد از رسيدن به خانه، مسواک بزند. به اين ترتيب، خوراکي‌هاي شيرين و يا چسبناک مدت زمان کمتري در دهان باقي مي‌مانند و صدمه کمتري به دندان‌ها مي‌رسانند. خوردن پنير بعد از خوراکي‌هاي شيرين و چسبناک هم تا حد زيادي مانع از بروز پوسيدگي در دندان‌هاي کودک مي‌شود.
منبع:http://www.salamat.com
/ج